20 Ocak 2018 Cumartesi

Nevşehir Sarılar Köyü

Nevşehir bölgesine, 16-20. yüzyıllar arasındaki tarihi gelişmelerden anlaşıldığına göre; Orta Asya'dan gelen Oğuzlar önce doğu ve güneydoğu bölgelerine Urfa ve Mardin dolaylarına yerleşmişlerdir. 17. yüzyılda ise Oğuzların hem Bozok hem de Üçok kolundan gelme TÜRKMEN boylarına bağlı oymaklar Nevşehir bölgesine gelip yerleşmeye başladılar. İbrahim Paşanın Nevşehirde yaptığı imar ve yerleştirme işlemini örnek alarak,Hicri 1148 (1735) yılında Seyyid Mehmet Paşa’da kendi köyü Arapsun’u önce cami, imaret, mektep, kitaplık, hamam, çeşme v.s. binalar ile süsleyip büyütmeye çalışmış; sonrada etraftaki Sarılar TÜRKMEN oymağını Arapsuna yerleştirerek burayı bir kasaba haline getirmiştir. Ayrıca, Arapsun adını değiştirip Gülşehir yapmıştır. Gülşehir adını vakfiyesine kaydetmiştir. (127-Başb.Araş.Cevdet Tasnifi, Maarif Vesikaları, no: 637 ve buradan aktarılarak, İ.H.UZUNÇARŞILI, Osmanlı tarihi, lV/11 s-429) Orta Asya'dan gelip Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesine, oradanda Nevşehir yöresine gelip yerleşen ve bugün ki Gülşehire yerleştirilen Sarılar Türkmen Oymağından bir kısmı 1735 yılında Gülşehirden ayrılarak bugün ki Avanosa bağlı Sarılar Köyünü kurdular. (Köye ilk gelenlerin Sarılar Türkmen Oymağından Körtülü-Salman-Çilbekirler ve Alikalar olduğu sanılmaktadır). Ayrıca, kasabamız içerinde bulunan ilk caminin 1750 tarihinde yapılmış olmasıda kasabanın o yıllarda kurulduğunu ispatlamaktadır. Sarılar köyü 1967 yılında belediye teşkilatına kavuşup kent yaşamına adım atmıştır. ilk yerleşim yeri Muradiye mahallesidir. Belde daha sonraki yıllarda kuzeye doğru gelişme göstermiştir. Daha sonraları kasabada Yenisoy ve Yavuz Sultan Selim Mahalleleri kurulmuştur. Kasabamızın nüfusu 2000 yılı nüfus sayımına göre 3749 olarak tespit edilmiştir.hane olarakta 750 olduğu bilinmektedir.OĞUZ TÜRKMENLERİ kültür gelenek ve görenekleri yaşanmaktadır.Sarılar Kasabasının tanıtımını yapmak ve sosyal dayanışmayı sağlamak amacıyla önce Ankarada sonrada Almanyanın Frankfurt şehrinde olmak üzere 2 adet Nevşehir ili, Avanos ilçesi, Sarılar Kasabası Kültür ve Yardımlaşma Derneğimiz faaliyet göstermektedir.Sarılar Kasabasında 1 adet İlköğretim Okulu vardır. Kasabamızın okuma yazma oranı % 96’dır. Öğretmenler, öğrenciler ve vatandaşların yararlanmaları için 1 adet Halk Kütüphanesi mevcuttur.Sarılar, ülke ölçeğindeki büyük merkezlere bağlantısını 200 nolu Ankara-kayseri devlet karayolu ve Avanos-nevşehir il yolu ile sağlamaktadır. kasaba Ankara-kayseri karayoluna 10 km'lik asfalt bir yolla bağlanmaktadır. tamamen asfalt olan sarılar-avanos yolu ise 31 km’dir. sarılar-nevşehir ise 50 km - Kırşehir'e 64 km - Kayseri'ye 68 km'dir.Sarılar Nevşehir ili, Avanos ilçesine bağlı bir kasabadır. nüfusu 3.749 olup, Muradiye-yenisoy ve yavuz sultan selim olmak üzere 3 mahalleden oluşmaktadır. kasabanın onaylı belediye ve mücavir saha sınırı bulunmaktadır.

Nevşehirde eskiden giyilen yöresel kıyafetlerin özellikleri nedir

Toplumsal Yapının çeşitliliği ve bunlar arasındaki etkileşim, giyim-kuşam özelliklerine de yansımıştır. Kozaklı, Hacıbektaş yörelerinde Türkmen giysileri ağırlık taşırken, Avanos, Ürgüp dolaylarında keten dokumalar yaygındır. Ayrıca Bektaşilik ve medreselerin etkisiyle “Derviş giyimi” ortaya çıkmıştır. Cumhuriyet sonrasında erkek giyim-kuşamının özgün nitelikleri büyük ölçüde ortadan kalkmıştır. Dar çevrede sınırlı yaşam sürdüren kadınların giyiminde ise geleneksel özellikler korunmaktadır. Kadın giyiminin önemli öğesi “Dimi” denen şalvardır. Genel olarak, sık dokunmuş pamuklu bezlere “Dimi” adı verilirken, Nevşehir’de keten, pazen, kimi zaman basmadan dikilen şalvarlara da “Dimi” denmektedir.Kırsal kesim ve kentlerde de yaygın olarak giyilmektedir. Üstte üçetek, kol ağızları dar, öbür bölümleri geniş bir entari giyilir. Kimi zaman etekler dimi’nin içine sokulur. Kimi zaman dimi altta kalır. Her iki durumda da bele bez kuşak sarılır. Dışarıda entari üstüne kısa ve dar kollu, hırkayı andıran bir palto giyilir. Bununda üstüne bez kuşak sarılır.

Yörede görülen iki başlık biçiminin en yaygını ”kefiye” dir, omuzdan aşırılarak bele dek örtülür. Kefiyenin arkasının öne toplanarak yüzü kapatacak biçimde bağlanışına da rastlanmaktadır. Ürgüp yöresinde peştamal biçimi baş örtülerine de “silgi” denmektedir.

Kimi köylerde ise fes ve işlemeli yemeniden başörtüsü kullanılmaktadır.Yemeni ve kundura en yaygın ayakkabılardır.

Günümüz kadın giyimi, çağdaş unsurun yanında geleneksel unsurları da sürdürmektedir. Şehir merkezlerinde. Baş bağlaması olarak ”baş örtüsü” yaygınlık kazanmıştır. “Üç etek” olarak bilinen entari artık giyilmektedir. Bunun yerine gömlek, kazak gibi giysiler almıştır. Bele bağlanan bez kuşakta artık kullanılmamaktadır. Ayak giyiminde de değişiklikler olmuş yemeni yerine günümüzde modern deri ayakkabılar almıştır.

Erkek giyiminde ise önceleri şalvarı andıran giysilere rastlanmaktadır. Bunlar dimiye göre daha dar ve pantolon biçimindedir. Paçalar ve bel lastiklidir. Genellikle siyah kumaştan dikilir. Avanos, Ürgüp yöresinde ise haki-yeşil renk egemendir. İç gömleği, mintan, cepken ve kolsuz yelekle bütünleşen yörenin geleneksel giyiminde, yakasız uzun kollu mintanlar ve renkli ibrişim yada sırma ile işlenmiş çuha cepkenler özgündür.Bele bez kuşak sarılır.

Yemeniler genellikle açık renklidir. Arkası başlık olarak giyilir. Yaşlılar arasında mest-lastik yaygındır. Cumhuriyet sonrasında kasket yaygınlaşmıştır. Hacıbektaş yöresinde fes üzerine parlak renkli kumaşlar bağlanmaktaydı. Günümüzde Bölge erkek giyiminde pantolon, ceket ve gömlek geleneksel giysilerin yerini almıştır. Buna paralel olarak ayağa da ulusal model ayakkabılar giyilmektedir.

23 Aralık 2017 Cumartesi

GÖYNÜK

1968 yılından 2014 yılına kadar var olan Göynük Belediyesi, 12Kasım 2012 tarihli ve 6360 sayılı kanun ile kapatılmıştır.2010 yılı verilerine göre, beldede 756 kadın ve 762 erkek olmak üzere toplam 1518 kişi yaşamaktadır. Üzüm yetiştiriciliği yaygındır. İklimi kışın sert ve yağışlı, yazın sıcak ve kuraktır.

ÖZKONAK

Özkonak, Nevşehir ilinin Avanos ilçesine ilçesine bağlı bir kasabadır. Nevşehir iline uzaklığı 35 km. Avanos ilçesine uzaklığı ise 17 km dir. Özkonak, etrafını çevreleyen dağların meydana getirdiği vadi içerisinde kurulmuş büyük bir kasabadır.Kasabanın girişi ve çıkışı arasındaki 10 km'lik yol üzerine çok geniş bir şekilde yayılmıştır. Yüzey alanı 80 kilometrekaredir.Genezin ve Ortaköy kasabaları birleştirilmiş, beldeye Özkonak adı verilmiştir. Genezin Genez ve in sözcüklerinin birleşmesinden meydana gelen kolay yerleşme yeri demektir.

Tarım önemli gelir kaynağı olmakla birlikte eğitim, sağlık ve hizmet sektörleride gelişmiştir.Kasabada 1 ilkokul (Mareşal Fevzi Çakmak İlkokulu), 1 ortaokul (Cumhuriyet Ortaokulu), 1 Anadolu Öğretmen lisesi (Hacı Halil Türkkan Anadolu Öğretmen Lisesi) 1 Anadolu 1 Yatılı Kur'an kursu vardır. Nevşehir'e yakın olmasından dolayı kasabada özel dershane yoktur. Fakat öğrenciler için ulaşım rahattır. Öğrenci servisleri okuldan dershaneye kadar tek seferde gidip gelmektedirler. Geniş bir sahada tahıl üretimi yapılır. Sulama sınırlıdır. Üzüm eskiden beri yetiştirilir, uzun zamandır modern üretime geçilmiştir. Kısmen hayvancılık yapılır.

Özkonak'ta önemli oranda bir nüfus göç etmiştir. Başta İstanbul olmak üzere yurt içinde ve Almanya, Hollanda ağırlıklı olmak üzere yurt dışında 25.000 civarında Özkonaklı yaşamaktadır. 3500 civarında nüfusu bulunan Özkonak'a yazın büyük ilgi olur.Yazlık nüfusu artar.

Beldenin turizm potansiyeli yüksektir.Yaz sezonunda günlük 500 e yakın turist ziyaretine ev sahipliği yapmaktadır. Özkonak'ın yeraltı şehri, İdiş dağının kuzey yamaçlarına volkanik granit bünyeli tüf tabakalarının oldukça yoğun olduğu yere yapılmıştır. Geniş alanlara yayılmış olan galeriler birbirlerine tünellerle bağlanmıştır.Genelde yazlar kurak, kışlar soğuk geçer.Turizm konusunda Kapadokya bölgesinde olmasına rağmen çok az gelir elde etmektedir.

Kaymaklı ve Derinkuyu yeraltı şehirlerinden farklı olarak katlar arası haberleşmeyi sağlayacak çok dar ve uzun delikler bulunmaktadır. Düzgün oyulmuş odaların girişleri kapatıldığında havalandırma da bu dar (5cm) ve uzun deliklerle sağlanmıştır. Yine diğer yeraltı şehirlerinden farklı olarak sürgü taşından sonra, tünel üzerine (düşmana kızgın yağ dökmek maksadıyla) delikler oyulmuştur.

Özkonak yeraltı şehrinde Kaymaklı ve Derinkuyu yeraltı şehrinde olduğu gibi hava bacası, su kuyusu, şırahane ve sürgü taşları bulunmaktadır.

KIZILIRMAK NEHRİ

Avanos İlçemizin tam ortasından geçen Kızılırmak Nehri, Türkiye topraklarından doğarak yine, Türkiye topraklarından denize dökülen en uzun akarsudur. Uzunluğu 1.355 km’dir. Deniz taşımacılığı için kullanılmaz. Başlıca kolları Delice Irmağı, Devrez ve Gökırmak’tır.

NEŞET ERTAŞ tarafından söylenen Kızılırmak adlı şarkının sözleri.

kızılırmak can inciltme sen bugün
mübarek günlerde sel bayram eder
kitabın kavlince dağlar al geymiş
karışmış çiçeğe çöl bayram eder

bülbül ile saka hep uçan kuşlar
gece bu aylarda figana başlar
eser yel eğilir dallar ağaçlar
mübarek günlerde dal bayram eder

yavru şahin bir kekliği salaklar
bugünlerde kabul olur dilekler
cennette huriler gökte melekler
sevinir mahlugat kul bayram eder