ÖZKONAK

Özkonak, Nevşehir ilinin Avanos ilçesine ilçesine bağlı bir kasabadır. Nevşehir iline uzaklığı 35 km. Avanos ilçesine uzaklığı ise 17 km dir. Özkonak, etrafını çevreleyen dağların meydana getirdiği vadi içerisinde kurulmuş büyük bir kasabadır.Kasabanın girişi ve çıkışı arasındaki 10 km'lik yol üzerine çok geniş bir şekilde yayılmıştır. Yüzey alanı 80 kilometrekaredir.Genezin ve Ortaköy kasabaları birleştirilmiş, beldeye Özkonak adı verilmiştir. Genezin Genez ve in sözcüklerinin birleşmesinden meydana gelen kolay yerleşme yeri demektir.

Tarım önemli gelir kaynağı olmakla birlikte eğitim, sağlık ve hizmet sektörleride gelişmiştir.Kasabada 1 ilkokul (Mareşal Fevzi Çakmak İlkokulu), 1 ortaokul (Cumhuriyet Ortaokulu), 1 Anadolu Öğretmen lisesi (Hacı Halil Türkkan Anadolu Öğretmen Lisesi) 1 Anadolu 1 Yatılı Kur'an kursu vardır. Nevşehir'e yakın olmasından dolayı kasabada özel dershane yoktur. Fakat öğrenciler için ulaşım rahattır. Öğrenci servisleri okuldan dershaneye kadar tek seferde gidip gelmektedirler. Geniş bir sahada tahıl üretimi yapılır. Sulama sınırlıdır. Üzüm eskiden beri yetiştirilir, uzun zamandır modern üretime geçilmiştir. Kısmen hayvancılık yapılır.

Özkonak'ta önemli oranda bir nüfus göç etmiştir. Başta İstanbul olmak üzere yurt içinde ve Almanya, Hollanda ağırlıklı olmak üzere yurt dışında 25.000 civarında Özkonaklı yaşamaktadır. 3500 civarında nüfusu bulunan Özkonak'a yazın büyük ilgi olur.Yazlık nüfusu artar.

Beldenin turizm potansiyeli yüksektir.Yaz sezonunda günlük 500 e yakın turist ziyaretine ev sahipliği yapmaktadır. Özkonak'ın yeraltı şehri, İdiş dağının kuzey yamaçlarına volkanik granit bünyeli tüf tabakalarının oldukça yoğun olduğu yere yapılmıştır. Geniş alanlara yayılmış olan galeriler birbirlerine tünellerle bağlanmıştır.Genelde yazlar kurak, kışlar soğuk geçer.Turizm konusunda Kapadokya bölgesinde olmasına rağmen çok az gelir elde etmektedir.

Kaymaklı ve Derinkuyu yeraltı şehirlerinden farklı olarak katlar arası haberleşmeyi sağlayacak çok dar ve uzun delikler bulunmaktadır. Düzgün oyulmuş odaların girişleri kapatıldığında havalandırma da bu dar (5cm) ve uzun deliklerle sağlanmıştır. Yine diğer yeraltı şehirlerinden farklı olarak sürgü taşından sonra, tünel üzerine (düşmana kızgın yağ dökmek maksadıyla) delikler oyulmuştur.

Özkonak yeraltı şehrinde Kaymaklı ve Derinkuyu yeraltı şehrinde olduğu gibi hava bacası, su kuyusu, şırahane ve sürgü taşları bulunmaktadır.